Anonim şirket, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 269.maddesine göre belirli bir unvanı bulunan ve sahip olduğu sermayeyi paylara bölmüş olan, borçlarından kaynaklı olarak da sadece mal varlığı mesuliyeti bulunan şirketler olarak isimlendirilir. Anonim şirketlerin kurulabilmesi için minimum düzeyde belirtildiği miktarda sermayelerinin bulunması gerekir.
Bu tarz şirketlerin asıl kuruluş hedefleri ise ileriki dönemlerde gerçekleşme olasılığı yüksek olan ekonomik faaliyetleri çoğunluk esasına dayandırarak yürütme ve yönetme yetkisine sahip olmaktır.
Anonim şirket nedir?
Anonim şirket, bir sermaye şirketinin sahip olduğu tüm özellikleri bünyesinde barındıran ve büyük ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirilmesini hedef alan şirket türüdür. Yüksek ekonomik amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilen aktivitelerin içerisinde bulunma hakkına sahip olan bu kurumlar, çoğunluk esası ön planda tutularak yönetilir.
Türk Ticaret Kanunu’nda bulunan maddelere göre bir şirketin anonim şirket olarak adlandırılabilmesi için belirli bir unvanı, paylara bölünmüş olan sermayesi ve sahip olduğu borçlardan dolayı yalnızca mal varlığı bulunması gerekir. Kanunda bulunan ilgili maddelere göre pay sahibi olan hissedarların şirkete karşı sadece sermaye payları konusunda sorumlulukları bulunur.
Anonim şirketler; tahvil ve hisse senedi gibi menkul kıymet çıkarma yetkisi olan şirketlerdir ve bazı ilkeler ön planda tutularak yönetilirler. Bu ilkeler; devletin ilgilenme yetkisi, çoğunluk, kuruluş, mal varlığının korunması, işleyiş, sona erme ve teknik kadrolar tarafından dışarıdan yönetme ilkeleridir.
Anonim şirket nasıl kurulur?
Yeni bir anonim şirketin kurulmasını isteyen kişi ya da grupların Türk Ticaret Kanunu tarafından belirtilmiş olan bazı yasalara ve kurallara uyma zorunluluğunun yanında belirli aşamalardan da geçerek şirketi yürürlüğe sokmaları gerekir. Kanunlarla sınırlandırılmış bir şekilde kurulma mecburiyeti olan anonim şirket kuruluş aşamalarını maddeler halinde açıklamak gerekirse;
- İlk olarak şirketin açılma amacı ile ilgili olan ticaret odası üzerinden kayıt işlemleri gerçekleştirilir ve ardından yine ilgili vergi dairesine mükellefiyet açtırılması için başvuru yapılır.
- Kurulacak olan şirketin belirlenmiş olan merkezi konumundaki adresinin netleştirilmesi adına kira kontratının yapılması gerekir. Bu aşamada aynı zamanda şirketin sahip olacağı ticaret unvan da belirlenir.
- Ticaret Sicili Memurluğuna gidilerek orada bulunan yetkili personelin şahit olacağı şekilde ana sözleşme imzalanmalıdır. Daha sonra bu sözleşmenin yazılı imza beyannamesi olarak teslim edilmesi gerekir.
- Çalışılan mali müşavir vergi dairesine giderek potansiyel vergi numarasını öğrenmesi gerekir.
- Şirket adına hesap açtırılabilmesi için mali müşavirin almış olduğu potansiyel vergi numarası, yazılı imza beyannamesi ve ana sözleşme ile birlikte bankaya gidilerek gerekli işlemler başlatılmalıdır. Açılan banka hesabına ise şirketin temelinde bulunan sermayenin çeyreği kadar olan miktar yatırılmalıdır.
- Tüm bu işlemler yapıldıktan sonra ise mali müşavirin ilgili ticaret odasına şirket adına başvuru yapması gerekir.
- Şirket kaydı için gerekli olan işlemler yapıldıktan sonra notere gidilerek imza sirküleri hazırlatılır.
- Ticaret sicilinde tescil tamamlandıktan sonra mali müşavir, şirket ile ilgili olan tüm resmi defterleri alarak Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne giderek belgeleri tasdik ettirir. Ardından vergi dairesi kaydı işleminin gerçekleştirilebilmesi için şirket adına bir vergi levhası çıkarılır.
- En son aşama olarak vergi dairesinin şirket adresini ve diğer detaylarını inceleyip onaylaması ile şirket kuruluş süreci tamamlanmış olur.
Anonim şirket özellikleri nelerdir?
Kanun tarafından herhangi bir yolla yasaklanmamış olan her çeşit ekonomik hedefler doğrultusunda kurulabilen anonim şirketler, konuyla ilgili çıkarılmış olan yasada bulunan maddeler doğrultusunda bazı konularda sınırlandırılır. Belirli kuruluş aşamaları ve detayları bulunan anonim şirket özellikleri şunlardır;
- Gerçek kişi ve tüzel kişi olma özelliğine sahip olan kişiler tarafından kurulabilir.
- Şirket kurulum aşamalarında bir ya da birden fazla şirket ortakları ile birlikte kullanılabilir.
- Ortak sayısı için belirlenmiş olan bir sınır yoktur.
- Bu tür şirketlerde hissedar olan kişiler ortaklık pozisyonundan çıkarılamaz.
- Kanun tarafından yasaklanmayan ve yasal sayılan her alanda faaliyet gösterebilme özgürlüğüne sahiplerdir.
- Şirket ortakları kamu borçlarının söz konusu olduğu durumlarda sorumluluk sahibi olarak gösterilemez.
- Ortaklar arasında hisse devri yalnızca sözleşme aracılığıyla yapılır. Devir işleminin gerçekleştirilmesi sırasında herhangi bir noter ya da tescil onayına ihtiyaç duyulmaz.
- Anonim şirketi kurmuş olan kişi eğer gerçek kişi olarak nitelendiriliyorsa hisseler, ilk 2 yıl içerisinde satılmış olursa şirket sahibi gelir vergisi ödemeye zorunlu tutulur. Ancak 2 yıldan sonra satılırsa gelir vergisine tabi olmaz.
- Şirkette önemli bir pozisyonda bulunan ve her konuda söz hakkına sahip olan yönetim kurulları hem gerçek kişi hem de tüzel kişi olarak nitelendirilebilir.
- Anonim şirketler, halka arz edilebilir.
Anonim şirket kaç ortakla kurulabilir?
Kuruluş ve işleyiş biçimleri ilgili yasalar ile sınırlandırılmış olan ve kanun aracılığıyla illegal sayılmamış olan her alanda ekonomik faaliyet gösterme özgürlüğü bulunan şirketlere anonim şirket denir. Bu tarz şirketlerin kurulabilmesi için gerekli olan ve uyulması zorunlu kılınan şartlar, Türk Ticaret Kanunu’nda ilgili maddelerce belirtilir.
Anonim şirket kurmak isteyen kişilerin öncesinde bilmesi gereken bazı detaylar vardır. Pek çok girişimcinin kafasına takılan sorulardan biri olan kaç ortakla kurulabileceği de anonim şirket kurma aşamalarına başlamadan önce mutlaka bilinmesi gerekenler arasında yer alır.
Anonim şirket kurabilmek için en az 1 ortak olması gerekir. Bunun dışında ortak sayısı ile ilgili herhangi bir sınırlama yoktur. Ancak hissedar sayısı en fazla 500 olacak şekilde sınırlandırılır.
Anonim şirket kurabilmek için ne kadar sermaye olmalıdır?
Türk Ticaret Kanunu tarafından açıklanan maddelerde yer alan bilgiler doğrultusunda anonim şirketlerin kuruluş aşamaları ve koşulları bazı detaylar ile kısıtlamalara tabi tutulur. Bu şirketlerin kurulabilmesi için öncelikle belirli bir sermayeye sahip olmaları gerekir.
Aynı zamanda bu sermayenin de sermaye pay sahiplerine bölüştürülmüş olma zorunluluğu bulunur. İlgili maddelerce bu şirketlerin kurulabilmesi için gerekli sermaye olarak miktarının minimum 50.000 TL olduğu belirtilir. Yani anonim şirket kuruluş sermayesi minimum 50 bin TL’dir.
Anonim şirket kurmak için avukat tutmak gerekir mi?
Anonim şirketlerin uymak zorunda olduğu kurallar, sahip olması gerektiği koşullar ve bütün detayları Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddelerinde açıklanır. Şirketlerin pek çoğunda mali, iktisadi ve hukuki işlemlerin adaletli ve kanuna uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi için avukat tutma zorunluluğu uygulanır.
Anonim şirketler ile ilgili yayınlanan maddelere bakıldığında ise avukat tutma zorunluluğunun da sınırlandırıldığı görülür. Herhangi bir anonim şirketin kadrosunda avukat çalıştırması ya da sözleşmeli olacak şekilde bir avukattan sürekli olarak hizmet alma zorunluluğunun bulunması için o şirketin sahip olduğu sermayenin 250.000 TL ve üzerinde olması gerekir.
Anonim şirket kurma masrafları nelerdir?
Anonim şirketlerin kuruluş süreçlerin geçirmiş olduğu aşamalarda belli başlı giderleri ve dönemsel olarak ortaya çıkan masrafları bulunur. Senelere göre oluşan masrafların miktarlarında değişiklik görülebilir. Anonim şirket kurmak isteyen girişimcilerin bu sürece başlamadan önce hangi alanlara ne kadar masraf gittiğini bilmeleri gerekir.
Anonim şirket kurma masrafları şunlardır;
- Şirket kuruluş hizmet bedeli,
- Noter giderleri,
- Vergi dairesi kayıt giderleri,
- Ticaret odası tescil giderleri,
- Ticaret odası kayıt giderler,
olarak sıralanabilir. Dönem dönem ekonomiden kaynaklı olarak fiyatlarda yaşanan değişiklik, toplam maliyet miktarının da her geçen seneye göre farklılık göstermesine neden olur.
Anonim şirket kurmak ne kadar zaman alır?
Anonim şirket kurmak isteyen girişimcilerin Türk Ticaret Kanunu’nda konuya ilişkin olarak belirtilen maddeleri bilmesi ve yasalara uygun olacak şekilde nasıl kurulacağını öğrenmesi gerekir. Belirli sermayesi olan ve sahip olduğu sermayenin paylara bölüştürüldüğü şirketleri anonim şirket olarak adlandırılır.
İlgili kanunda da belirtildiği üzere bu şirketleri kurabilmek için Ticaret Bakanlığından izin alınması gerekiyor. Kuruluş sürecini tamamlamış olan şirketlerin işlemlerin bitişinden itibaren 30 gün içerisinde şirketin ana sözleşmede yer alan adresi ticaret siciline kayıt edilir.
Ticaret Sicil Gazetesi’nde şirketin bilgilerinin duyurulması ile anonim şirketin kuruluşu tam anlamıyla tamamlanmış olur. Anonim şirket, sicile kaydedilmesi ile birlikte tüzel kişiliğini kazanır.
Anonim şirketlerde vergi durumu nasıldır?
Anonim şirketler de diğer şirket türleri gibi çeşitli vergilere tabi tutulur. Öncelikli olarak bu şirketler Kurumlar Vergisi kurallarına uymakla yükümlüdür. Yetkili kurumlara iletmekle mükellef oldukları beyannamelerin tamamını elektronik ortamlar aracılığıyla aktarır. Kurumlar Vergisi’nin anonim şirketlerdeki oranı %22 olarak belirlenir.
Şirket içerisinde çalışmakla görevli olan personeller, gerçek kişilerden kiralamış oldukları iş yerlerinden aldıkları serbest meslek hizmetine karşılık olarak muhtasar beyanname olarak adlandırılan belgeyi vererek gelir vergisi stopajı ödemek zorundadırlar. Bu beyanname çalışan sayısı 10 kişiden az ise 3 ayda bir, 10 kişiden fazla ise ayda bir şeklinde verilir.
Anonim şirketler; her ay KDV beyannamesi, 3 ayda bir de Kurum Geçici Vergisi beyannamesini verirler. Bu şirketlerin kar payı dağıtıldıktan sonra dağıtmış oldukları paydan %15’lik bir kısım Gelir Vergisi stopajı olur. Anonim şirketler vermekle yükümlü oldukları beyannamede maktu damga olarak adlandırılan vergiyi de öderler.
Anonim şirketlerde hangi vergi beyannameleri verilir?
Anonim şirketler, bazı vergilerin yanı sıra vergi beyannamelerini de vermekle yükümlüdür. Bu şirketlerde verilmesi gereken vergi beyannameleri listesi şunlardır;
- KDV
- Damga Vergisi
- Kurum Geçici Vergisi
- Gelir Vergisi
- Muhtasar
- Kurumlar Vergisi
