Bir e-ticaret sitesinde bulunması gereken hukuki metinler nelerdir? hemen öğren. Bir girişim projesi yapacak veya e-ticaret sitesi açacak olan kişiler ağırlıklı olarak sitenin teknik kısımları, reklam, satış ve pazarlama kısmına daha fazla ağırlık verip sitenin hukuki altyapısına gerekli özeni ya vermemekte yada az vermekte.
Oysa bir e-ticaret sitesinde satışa başlamadan önce sağlam zemine oturtulması gereken kısım hukuki konuların netlik kazanmasıdır.
Sitedeki bazı sorunların ilerleyen zamanlarda telafisi vardır yada sizi mali açıdan masrafa soksa bile hukuki açıdan sorun olmaz. Ama hukuki sorunlar böyle değildir. Hukuki sorunlar sizi hem mali hem de hukuki sıkıntılar doğurur.
Bu tarz sıkıntılar yaşamamak için çeşitli mevzuatlar kapsamında web sitenize koymanız gereken hukuki metinleri mutlaka ekleyin. E-ticaretle uğraşan özellikle Business To Consumer (B2C) yani firmadan tüketiciye satış yapan firmalar için en önemli mevzuat Tüketici Kanunu hükümleridir.
Bu makalemizde bir e-ticaret sitesinde mutlaka bulunması gereken hukuki metinler ve sözleşmeler ile ilgili önemli noktalar hakkında bilgiler vereceğiz. Bu metinler ve sözleşmeler açıklandıktan sonra yine bir e-ticaret sitesi için çok önemli olan cayma hakkı nedir, sitede bulunması gereken metin ve sözleşmeler olmaması durumunda ortaya çıkabilecek olası durumlar ve bu sözleşme ve metinlerin özgün bir şekilde neden hazırlanması gerektiği hakkında da kısa bilgiler vereceğiz.
Yazımıza başlamadan önce e-ticaret sitesi açacak olan kişilere, burada vermiş olduğumuz bilgilerin tavsiye ve tarafımızdan tecrübe edilen bilgiler olduğunu, verilen bilgilerin hukuki geçerliğinin olmadığını, sitenizde olması gereken hukuki metinlerin ve sözleşmelerin hazırlanması için mutlaka bir avukattan veya hukuk bürosundan hukuki yardım almanız gerektiğini hatırlatmak isteriz.
E-Ticaret hukuku nedir?
E-ticaret hukuki yani Elektronik ticaret hukuku Türk Hukuk sistemi içerisinde müstakil bir alan değildir. Ama müstakil bir hukuk alanı olma yolunda ilerlemekte olduğunu belirtelim. Zira e-ticaret hem günlük yaşantımızda, alışverişlerimizde hem de ticaret pazarındaki payı günden güne artmakta.
Bu kapsamda e-ticaret hukukunu, hem satıcının hem de tüketicinin e-ticaretteki her işleminin hukuki bir zemine oturtulmaya çalışıldığı alan olarak tanımlayabiliriz. Yani mevzuatta dağınık olan ticari hükümlerin bir çatı altında toplandığı, tüm ticari hükümlerin tamamına verilen isimdir. E-ticaret hukuku dendiği zaman ilk akla gelen 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun olmaktadır.
E-Ticaret sitesinde bulunması gereken metinler ve sözleşmeler
4077 sayılı Tüketici Kanunu ve ilgili yönetmelikler kapsamında e-ticaret sitesinde mutlaka olması gereken hukuki metinler bulunmaktadır. Bu metin ve sözleşmeler siteden siteye farklılık gösterse de genel anlamda İlgili kanuna göre bir e-ticaret sitesinde mutlaka olması gereken metinler ve sözleşmeler aşağıdaki gibidir;
- Mesafeli satış sözleşmesi
- Ön bilgilendirme formu
- Üyelik sözleşmesi
- Gizlilik sözleşmesi
- Tüketici cayma hakkı
- Satıcıya ilişkin bilgiler
Burada bahsedilen konular daha çok alıcı ile satıcı arasında ortaya çıkabilecek hukuki sorunlara ilişkin kanunlar olup e-ticaret sitesindeki mali mevzuat hükümlerinin bunlardan bağımsız olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Mesafeli satış sözleşmesi
Mesafeli satış sözleşmesi Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 48 düzenlemesinde yer almaktadır. Bu kanuna göre bir ürün veya hizmeti satın alan müşteri ile ürün veya ürünü satan satıcının eş zamanlı olmadan sözleşme yapması, bunu fiziksel olarak aynı ortamda bulunmadan mesafeli sözleşme yapılabilmesi için oluşturulan platformlar üzerinden yapmasına satış sözleşmesi denir.
Bir e-ticaret sitesinde mesafeli satış sözleşmesinin bulunması zorunludur. Türk Borçlar Kanununa göre e-ticarette bu sözleşmenin online ortamda tüketiciye onaylatılması gereklidir. Her sitenin yapısına göre değişiklik gösterse de bir Mesafeli sözleşme de aşağıdaki hususlar bulunmalıdır.
- Ürün veya hizmeti satan Satıcı ve ürün veya hizmeti satın alan tüketiciye ait bazı kimlik bilgileri
- Mesafeli satış sözleşmesine konu olan ürün veya hizmete ilişkin bilgiler
- Satıcı ve alıcının sözleşmeden doğan borcu ve ödemeye ilişkin bilgiler
- Satın alınan ürün veya hizmetin teslimi veya hizmetin ifasına ilişkin bilgiler
- Bir ürün veya hizmeti satın alan tüketicinin cayma hakkı ile ilgili bilgiler
Ürün veya hizmeti satın alan tüketici bu sözleşmeyi online ortamda onaylar ve sözleşmenin tamamlandığına dair kendisine bir bildirim gider. Bu bildirimin satıcı tarafından veya online platform tarafından yapılması zorunludur. Herhangi bir uyuşmazlık durumunda satıcı bildirimin gittiğini ispatlaması gerekir.
Bir ürün veya hizmeti satan satıcı ile alıcı arasındaki en önemli husus mesafeli satış sözleşmesi olduğundan çok dikkatli hazırlanmalıdır. Satış işleminin gerçekleştirilmesinden sonra müşterinin mesafeli satış sözleşmesinin onaylamasından sonra kendisine bildirim gönderilmeden hemen önce kendisine ön bilgilendirme formu gönderilmesi gerekmektedir.
Ön bilgilendirme formu
Ön bilgilendirme formu da web sitesi bulunması gereken zorunlu belgelerden biridir. Ön bilgilendirme formu alıcının mesafeli satış sözleşmesini onaylamasından önce karşısına çıkar.
Alıcının bir ürüne ait ücreti ödeme yapmadan önce sipariş süreci için ön bilgilendirme şeklinde alıcının onayına sunulur. Satış işleminin gerçekleşebilmesi için alıcı tarafından ön bilgilendirme formu onaylanmadığı takdirde sipariş tamamlanmaz.
Ön bilgilendirme formunda alıcının cayma hakkı olduğu, cayma hakkının 14 içerinde yapılabileceği veya hangi hallerde cayma hakkının geçerli olacağının belirtilmesi gerekir.
Ön bilgilendirme formunda cayma hakkı ile ilgili bilgi verilmez ise 14 gün geçerli olan cayma hakkı 1 yıl daha uzamış olur. Böylece yıl boyunca ona cayma hakkı vermiş olursunuz.
Ön bilgilendirme formunda bulunması gereken hususlar Mesafeli Satış Sözleşmesine Dair Yönetmelik 5.madde de şu şekilde belirtilmiştir;
- Ürün veya hizmeti satan satıcının adı ve soyadı, ticaret unvanı
- Ürün veya hizmeti satan satıcının açık adresi ve diğer iletişim adresleri
- Mesafeli satış sözleşmesinde belirtilen ürün yahut hizmetin niteliği ve temel bilgileri
- Mesafeli satış sözleşmesinde belirtilen ürün veya hizmetin TL olarak karşılığı ve bu miktar içerisinde yer alan vergi ve diğer kalemlerin ayrıntıları
- Satın alınan ürüne ait ödeme işlemi, teslimat işlemi, teslimat bedeli ve bu konulara ilişkin diğer bilgiler
- Ürün veya hizmeti satın alan tüketicinin mesafeli sözleşmeden cayma hakkı ve bu hakkın nasıl kullanılacağı
- Ürün veya hizmetin satın alındığı online platformun kullanılmasının satış haricinde bir bedele bağlı olup olmadığı ve varsa bedeli
- Satın alınan ürün veya hizmetin sözleşmeden doğan taahhüdün geçerlilik süresi
- Satın alınan ürün veya hizmetin niteliği gereği belirsiz süreli bir sözleşme söz konusu ise veya 1 yıldan daha uzun süren bir sözleşme söz konusu ise bu mesafeli sözleşmeye ilişkin fesih şartları
- Mal veya hizmet satın alan tüketicinin mesafeli satış sözleşmesine aykırılık iddiasında bulunması halinde Tüketici Hakem Heyetine başvuru yapabileceğine dair bilgilendirme
Yukarıda ki hususları ihtiva eden ön bilgilendirme formu müşterinin ödeme adımına geçmeden önce onayına sunulur. Müşterinin onayına sunulan ön bilgilendirme formunun çerçevesi bellidir. Bunun dışında hazırlanamaz.
Bu çerçevenin haricinde ön bilgilendirme formunda sade ve anlaşılır bir dil kullanılması gerekir. Eğer formda anlaşılır ve sade bir dil kullanılmazsa ve müşteri ile ihtilaf çıkarsa müşterinin zayıf olması anlayışından kaynaklı satıcı kusurlu bulunarak alıcı lehinde karar verilir.
Üyelik sözleşmesi
Her e-ticaret sitesinde üyelik sistemi mutlaka bulunur. Bir e-ticaret sitesinde bulunması gereken üyelik sözleşmesinde sitenin kullanım koşulları ve siteye üye olanların uyması gereken kurallar yazılır. Bu kurallar site sahibi tarafından hazırlanır ama siteye üye olan kişilerin kabul etmesi gerektiğinden hukuki nitelik kazanır.
Çoğu kişide şöyle bir anlayış vardır. Ben üyelik sözleşmesinde bunları belirttim böylece benim sorumluluğum ortadan kalktı. Her ne kadar bu tarz beyanlar sözleşmeye eklense de uygulamada bunun geçerliliği yoktur.
Örneğin bir e-ticaret sitesinin üyelik sözleşmesinde ki ‘…. şu şu paylaşımlardan ötürü sitemiz sorumlu tutulamaz’ şeklindeki açıklamaların hukuken geçerliliği yoktur. Bu yüzden e- ticaret üyelik sözleşmesi ciddiyetle üzerinde durularak durulmalı ve hukuki anlamda sonuç doğuracak şekilde hazırlanması gerekiyor.
Gizlilik sözleşmesi
E-ticaret sitelerinden alışveriş yapan kişiler ödeme yapabilmek için, kargo teslimatı için ister istemez bilgilerini alışveriş yaptığı siteye kayıt eder. Yani müşteriye ait çok önemli bilgileri kayıt eden e-ticaret sitesi almış olduğu bu kişisel bilgileri nasıl koruduğunu, ne kadar süre elinde tutacağını, hangi amaçla bu bilgileri tuttuğunu, kişisel bilgilerin korunması hakkında nasıl hareket ettiğini gizlilik sözleşmesi ile belirtmek zorundadır.
Gizlilik sözleşmesi çerçevesinde gizli kalması gereken bilgilerin gizliliğinin ihlal edilmesi durumunda ne gibi sonuçların ve sürecin ortaya çıkacağı da sözleşmede yer almalıdır. Kişisel bilgilerin gizli kalmasına yönelik hazırlanan yasal düzenleme Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanundur.
E-Ticarette Tüketici cayma hakkı
E-ticaret yapan insanları en çok yoran, uğraştıran sanırım bu kısımdır. Bir ürün satın alan müşterilerin bu hakkı gerekli gereksiz kullanması satıcıları en çok uğraştıran maddedir. Ama siz e-ticaret süreçlerinizi bu maddede istenen hükümlere göre yaparsanız çok da etkilenmezsiniz.
Tüketicilerin Korunması Hakkında Kanun madde 48 de tüketicilerin cayma hakkı ile ilgili ayrıntıları bulabilirsiniz. İnternet ortamında ki mesafeli satış sözleşmesi ile tüketicilerin 14 gün geçerli olan cayma hakları bulunmaktadır. Bir ürünün ambalajı açılsa veya ürünü denese dahi cayma hakkını kullanabilir. Cayma hakkı her üründe kullanılamaz
Bir e-ticaret sitesi cayma hakkına ilişkin bilgilendirmeyi sitesinde yayınlamak zorundadır. Müşteri ile anlaşmazlık yaşanması halinde bu bilgilendirmeyi ispatlamak zorundadır. İnternet üzerinden mesafeli sözleşme onaylatılan bir sitede cayma hakkında bilgi verilmez ise 14 günlük cayma hakkı bir yıla çıkar. O yüzden mutlaka sitenizde bulunması gereken sözleşmeler ile cayma hakkında bilgilendirme yapın.
Satıcıya ilişkin bilgiler
Bir e-ticaret sitesinde satıcının iletişim bilgilerinin bulunması zorunluluktur. Aslında bu zorunluluk sadece e-ticaret siteleri için geçerli olmayıp internet üzerinden yayın yapan herkes içerik sağlayıcı olarak değerlendirilir ve içerik sağlayıcısı olan herkesin iletişim bilgilerini ziyaretçinin kolayca erişebileceği ve kolayca okuyabileceği şekilde sitesinde bulundurmak zorunda. Eğer iletişim bilgileri bulunmaz ise ciddi yaptırımlar ile karşılaşabilirsiniz.
Bir e-ticaret sitesinde iletişim bilgilerinin olması aslında satıcının menfaatine olan bir durumdur. Çünkü insanlar yeri yurdu belli olan işletmelere daha çok güvenir. Ayrıca bazen diyalogla çözülebilecek bir çok mesele gereksiz yere yargıya taşınmakta. İletişim bilgilerinizin site de olması halinde bir çok sorunu iletişim kurarak çözebilirsiniz.
Hukuki metinlerin diğer sitelerden kopyalanması
E-ticaret sitenizde yer alması gereken hukuki metin ve sözleşmeleri bir zorunluluktan ziyade hem sizi hem de müşterini koruyan düzenlemeler olarak görmelisiniz. Sizden kaynaklı veya müşteriden kaynaklı bir sorun çıkması halinde bunu çözecek olan sitenizdeki bu kanuni metin ve sözleşmeler olacaktır.
Olaya bu çerçevede bakarak kendi sitenizin yapısına uygun, sattığınız ürünleri kapsayacak şekilde hukuki metinleri bir avukat veya hukuk bürosu aracılığı ile hazırlatın.
Girişimciliğe yeni adım atacak olan ve e-ticaret sitesini yeni açacak olan kişilerin başlangıçta nakit sorunlarından dolayı bu hukuki metin ve sözleşmeleri bir avukat aracılığı ile hazırlamaktan ziyade bilinen büyük e-ticaret sitelerinden kopyalamayı tercih ediyor. Bunu yaparken “Nasıl olsa aynı şeyleri satıyoruz, ne olacak ki, bir şey olmaz” mantığı ile hareket ediyor.
Başka e-ticaret sitelerinden birebir kopyalamak sizin için ciddi problem olabilir. Hem kopyaladığınız siteye karşı sorumlu olma durumunuz ortaya çıkabilir hem de yararlı olmayan bir sözleşme kopyalamışsanız hukuki problemlerle karşı karşıya kalabilirsiniz.
Birebir metinlerini kopyaladığınız e ticaret sitesi bu kanuni metin ve sözleşmeleri kendi mantığına, kendi şirket yapısına hem ürün gamına göre hazırladığından sizin için uygun olmayacaktır. Birebir kopyalamakla işe yaramayan hukuki hükümleri sitenize taşımız olacaksınız.
Uzman avukat desteği hazırlatılmadan başka sitelerden birebir kopyalamak doğru olmayan bir ticari düşüncedir. Yapmış olduğunuz bu şekilde bir hata size binlerce liralık para cezası zaman zamanda hapis cezası ile sonuçlanabilir.
Anlattığımız bu gerçeklerden hareketle yeni açılacak bir girişim veya e-ticaret sitesinin yapması gereken sitelerinde bulundurması gereken hukuki metin ve sözleşmeleri uzman bir avukat veya hukuk bürosu nezaretinde kendi yapısına uygun olarak hazırlamaktır. Zaman zaman değişen hukuki düzenlemelere karşı gerekli kontrolleri yaparak güncellemektir.
Yukarıda bir e-ticaret sitesinde bulunması gereken hukuki metin ve sözleşmeler hakkında bilgi vermeye çalıştık. Bazı kısımlar çok detaylı olduğu için genel hatlarıyla anlatmaya çalıştık. Daha detaylı bilgileri ilgili kanun maddelerinden veya uzman bir avukattan almanızı, bu belge ve metinleri avukat refakatiyle hazırlayıp sitenizde yayınlamanızı tavsiye ederiz.
Sorunsuz bir şekilde e-ticaret yapabilmek için hukuki zeminde hareket etmenizi tavsiye ederiz.
