E-ticaret mevzuatları “Elektronik ticaret ile ilişkisi olan esas ve usuller” konusu üzerinde belirlenmiş seçeneklere göre firmalara yol gösterir. Ayrıca resmi gazetede yayımlanan bazı e-ticaret kanunları sayesinde de tüketici hakları güvence altına alınır. E-ticaret mevzuatı içerisine dahil olan firmaların önem göstermesi gereken bazı hususlar, kurallara göre belirlenir.
Mevzuat için genel esaslar ele alındığı zaman ise kişisel verilerin korunabilmesi ile beraberinde vergi mükellefiyetine tabii tutulmayan tüketici hakları için koruma altına alınması durumu söz konusudur. Mevzuat işleyişinin genel esas halinde ise şahsi verilerin koruma altına alınması, tüketici hakları ile alakalı olarak sunulan hizmet sağlayıcılarının belirli kurallar çerçevesinde hareket etmesine kadar pek çok tanımlama mevcuttur. E-ticaret kanuna bağlı yönetmeliğin ise içeriği şu şekildedir;
- Hizmet sağlayıcısı ile aracı hizmet sağlayıcısının elektronik ortamındaki ticaret ilişkisi yükümlü oldukları kararlar doğrultusunda değişir.
- İşlemlerin gerçekleştiği hizmet sağlayıcıları hakkında yönetmelik, yükümlü olunan maddeler ile belirlenir.
- Genel bilgi içeriği ile sözleşme aşaması öncesinde ve sipariş süreci içinde alıcı olan hizmet sağlayıcıları hakkında yönetmelik için gereken bilgiler önceden verilir.
Tüm bu durumların yanı sıra alakalı olan yönetmelik kanunu e-ticaret ile alakalı diğer uygulama aşamaları ile alakalı esas ile usullere göre düzenlenir.
E-Ticarette mutlaka bilinmesi gereken e-ticaret mevzuatları nelerdir?
İster e-ticaret yapıyor olun isterseniz de e-ticaret sitelerinden alışveriş yapıyor olun e-ticaret ile ilgili mevzuatları mutlaka bilmelisiniz. E-ticaret mevzuatı hakkında bilgi sahibi olmanız sizin mağdur olup zarar görmenizi engeller. Mağdur olmamak için aşağıdaki e-ticaret hukuku kapsamındaki mevzuaatlar hakkında mutlaka bilgi sahibi olun.
Mutlaka bilinmesi gereken e-ticaret mevzuatları şunları şunlardır;
- 6563 sayılı E-Ticaret Kanunu
- Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Araç Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik
- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
- Kişisel Verilerin Korunması Kanunu
6563 Sayılı e-ticaret kanunu (ETDHK) nedir?
E-ticaret kanunu olarak da bilinen ve kamuoyu tarafından 6563 sayılı elektronik ticaretin düzenlenmesi hakkında ki bu kanun 1 Mayıs 2015 senesi itibari ile yürürlüğe girmiştir. Elektronik anlamda ilk defa ticareti düzenleme haline giden ve kapsam açısından geniş bir yelpazeye seçene veren bu kanun, kamuoyu tarafınca da “Mesaj yasağı kanunu” olarak bilinmektedir. Lakin hepsinden önce 6563 sayılı kanun sayesinde ülkemiz Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırları içerinde yeni bir dönem faaliyete girmiştir.
16 madde içeriğinde ve geçici olarak sunulan 1. maddeye göre, bu kanunnamenin elektronik ortamda sağlayıcı ve aracı hizmeti gösteren tüm hizmet sağlayıcılarının ticari açıdan kapsamlarını belirler.
6563 sayılı olan ve elektronik ticaret ortamının denetime tabii tutulması kanunu olarak da bilinen bu kanunun pek çok getirisi vardır. Bu getirilerinden en önemlisi ise şirket ya da e-ticaret kapsamı içerinde olan herhangi bir şahsın e-posta ya da SMS üzerinden gönderim sağladıkları bireylerden önce onay içerisine dahil olabilme seçeneğinin var olmasıdır.
Bu zorunluluk halinden ötürü kişi ya da kişilerin uygun görmedikleri firmaların reklamlarına, broşürlerine, kampanyalarına, rahatsız edici mesajlarına ya da diğer türevde gönderilecek içeriklerden muzdarip olabilmene dahil 6563 sayılı kanun yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre aksi bir eylem içerisine girişen şirketler ya da şahıslar ile alakalı ilgili mevzuat içerisinde yer alan farklı para cezalarının ya da yaptırımların uygulanması söz konusudur.
6563 sayılı kanun içeriği, E-ticaret ortamında piyasaya sürülen ürünleri belirli çerçeveye koyabilmeyi başardığı için legal hususlar içerisindeki yerini belirleyebilmiştir. Bu kanun ile güvence altına alınan diğer hususlar ise maddeler halinde kısaca şöyle sıralanabilir;
- Ticari amacı olan elektronik mesajlar sadece gönderilen şahsın onayı olursa görüntülenebilir.
- Bireyin kendisine ulaşım sağlanabilmesi açısından sunduğu iletişim bilgisi kanalları özerinden aktarılacak olan mal ya da hizmet ile alakalı uygulanma içerisine giden değişiklik durumları ile alakalı olan mesaj içerikleri için farklı bir onay durumuna gerek duyulmaz.
- Elektronik iletilerin muhatabı tacir yahut esnaf niteliğini haiz ise iletinin gönderilebilmesi için önceden onay alınması gerekmez.
- Elektronik iletiler ile muhatap halinde olan esnaf ya da tacir vasfı olan kişilerin alacağı iletilerin öncesinde onay içerisine girmesi söz konusu olmaz.
- Ticaret amacı çerçevesi içerisinde olan elektronik iletilerin, yalnızca sunulan onaya uygun bir şekilde olması ve alınan onay şartlarının dışarısına çıkmaması gerekir.
- E ticaret kanunu çerçevesinde elektronik ve dijital ortam üzerinde ticari bir ileti göndermeyi hedefleyen şirketlerin ya da şahısların kendilerine ait olan bilgileri, gönderecekleri ileti içeriğinde açıkça bildirmeleri gereklidir.
- Alıcı konumunda olan şirketlerin ya da şahısların, ileti mesajlarını alabilmeye muvafakat olduklarına dahil sundukları onayları hallerini daha sonrasında diledikleri zaman geri talep etmelerine sunulan haklar bulunur.
- Elektronik mesaj almayı istemediğiniz ve reddetme sistemine dayalı durumdan ücretsiz bir biçimde faydalanabilirsiniz ve dilediğiniz şekilde de bu hakkınızı rahatlıkla kullanabilirsiniz.
- İptal talep durumlarının şirkete ya da bireye ulaşması üstünden geçen 3 iş günü içinde hizmet sağlayıcısına ileti gönderiminin durdurulması halinin yapılması işlemi uygulanır.
- Hizmet sağlayıcısının var olan verileri barındırabilmesi ya da tam anlamıyla güvenliğini sağlayabilmesi açısından yükümlülükleri bulunur.
- Hizmeti sunan sağlayıcının bahsi geçmekte olan verilerin her birisini bireylerin herhangi bir onay hali olmadan üçüncü şahıslar ile paylaşması ya da başka amaçlar için kullanım içerisine girmesi söz konusu değildir.
Elektronik ticarette hizmet sağlayıcı ve araç hizmet sağlayıcılar hakkında yönetmelik nedir?
Bu yönetmelik, resmi gazetenin 26 Ağustos 2015 Çarşamba günü yayımlanan sayısında maddeler halinde düzenlenmiştir. Bu maddeler kısaca şöyle sıralanabilir;
- Bu yönetmeliğin amacı; hizmet sağlayıcılarının haricinde aracı olan hizmet sağlayıcılarının da elektronik ticaret bağlamında işlemlerin yapıldığı ağ sağlayıcıları üzerinde olması gerekli olan yükümlülükleri doğrultusunda ve sözleşmeye tabii tutulmadan önce sipariş süreci içerisinde alıcılara sunması gerekli olan bilgiler ile beraberinde diğer usul ve esaslara ilişkin düzenlerin hepsini kapsayabilmektir.
- Bu yönetmelik içerisinde var olan aracı ile hizmet sağlayıcıları ağ üzeri çerçevesinde mal ya da hizmet satışlarına yönelik sipariş ve sözleşmelerindeki bilgi beyanında bulunması yükümlülüğü elektronik ticaret seçeneğindeki diğer tedbir hallerini kapsar.
- Bu yönetmelik durumu 23/10/2014 tarihli olan ve bu yönetmelik, 23/10/2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna göre ilk kez ortaya çıkarılmıştır. Ancak son halini 26/08/2015 tarihinde almıştır.
Tüketicinin korunması hakkında kanun nedir?
6502 sayılı Tüketicilerin korunması hakkındaki kanunun temel sebebi, türeci kesiminin güvenlik ve sağlık açısından ekonomik boyutta çıkarlarını koyurabilmeye yöneliktir. Bu kanuna göre, herhangi bir tarafın tüketici rolü üstlenmesi halinde her türevde sözleşme içeriği için uygulanmaya sunulacak kanunlar bu kapsama göre değerlendirilme hali içerisine tabii tutulur.
Kanun içeriğinde bildirilen tüketicilerin; ticari ya da mesleki anlamda yeri var olan her kesimi kapsadığı bildirilir. Kanun içeriğinde yer almakta olan başlıca bazı düzenlemek ise şu şekilde bilinir;
- Kanun içeriğinde yazılı olan ve herhangi bir düzenlemeye gidilmesi gereken sözleşmelerin bildirimleri minimum on iki punto ile ve anlaşılması mümkün olan dil seçeneği ile okunaklı olarak düzenlenmesi gerekir.
- Sözleşme içeriğinde yer alan şartların, sözleşme süreci içinde tüketicilerin aleyhine değişebilmesi açısından yasağa gidilmiştir.
- Tüketici kesimin kendilerine sunulmuş olan hizmet ya da mal kapsamında yer almakta olan, haklı oldukları ve uygulanma aşaması süresine dahil edilmesini bekledikleri sözleşme içeriğini düzenleyen yasak sorumluluklar içerisinde yer alan tüm edimlerle sözleşmeyi düzenleyen kişinin kendi menfaatlerini gözeterek yaptığı masraf bedellerinin hepsi yasaklanmıştır.
- Tüketici için talep edilen her türde masraf ya da ücretlendirme durumuna ait bilgiler, sözleşme içeriğinde ek olarak tüketicilerin bilgilenmesi açısında ayrıca verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.
- İşyeri haricinde yapılan sözleşmelerin; mesafesi var olan satışlara, devre tatili olan sözleşmelere, ön ödemesi olan konut satışlarına ve tüketici kredisi türündeki sözleşme işlemlerine 14 gün içerisinde, taksit sunulan satış sözleşmeleri içeriğinde 7 günlük olacak periyodda cayma hakkı bulunur.
- Vitrin içerisinde, raf bölümlerinde, elektronik yerlerde ya da açık bir biçimde görünümü olan herhangi bir mekanda teşhir edilmesi mümkün olan hizmet ya da malın, satılmadığına dair ibarenin yer verilmesi gerekmektedir. Şayet ürün satılmış ise bu ibaret kaldırılmalıdır. İbare kaldırılmaz ise tüketici için hak ve sorumluluklar doğabilir.
- Sipariş edilemeyen ürünlerin gönderilmesi aşamasında veya hizmetlerin geri sunulması halinde, tüketicilere yönelik herhangi bir şekilde hal talebi edilemez. Böyle bir durumda tüketicilere sessiz kalabilmesi adına hizmet ya da mal potansiyelini kullandığına dair sözleşmenin yapılmasına yönelik olarak, beyanı kabul gören durumun kesin olduğu şeklinde yorumlanması söz konusu değildir. Tüketici kesiminin memnun kalmadığı maldan aldığı hizmeti geri iletebilmesi ya da muhafaza altına alabilmek üzere geliştirilen bir mevzuat hali yükümlülükte yoktur.
Kişisel verilerin korunması kanunu nedir?
Bu kanun, diğer ismi ile KVK olarak bilinir. Kendi içerisinde yükümlülükleri var olan kişisel verilerin korunması kanunu maddeler halinde şu şekilde açıklanabilir;
- KVK kanunu için belirlenen amaç, kişilerin verilerine ait işlenme halinin en başta özel hayatın gizliliğini gözeterek ve temel hak ile özgürleri korumaya yönelik işleyişin gerçek ve tüzel kişiler tarafınca yükümlülüklerin, usul ile esaslara dayalı bir biçimde yürüyebilmesidir.
- Bu kanuna dayalı hüküm ve kişisel veriler gerçek kişisel tarafınca tamamen ya da kısmı olarak herhangi bir biçimde veri kayıt işlemine tabii tutulmak kaydı ile otomatik olmayan yöntemler eşliğinde işleyen bir süreç içerisinde gerçek ya da tüzel kişiler için uygulanabilir.
E-ticaret sitelerinin KVKK yükümlülükleri nelerdir?
E-ticaret kavramı yasa koyanlar tarafınca 6563 Sayılı elektronik ticaretlerin düzenlenebilmesi hakkındaki kanunun içeriğinin 2. Maddesinde yer alan (a) bendi içeriğinde tanıma kavuşturulmuştur.
Bu tanımın içeriğine göre ise E-ticaret işlemine katılmak isteyen ve fiziksel anlamda herhangi olumsuzluk hali ile karşı karşıya kalmayan, elektronik ortam üzerinden gerçekleştirilebilen çevrimiçi iktisadi ve ticari anlamda sunulan tüm faaliyetleri ifade eder. Tanım içeriğinde de görülebileceği üzere E-ticaret kavramının açıklanabilmesi oldukça geniş bir açıklamaya dönüşebilir.
Geçmişten günümüze ulaşan yüz yüze alışveriş işlemlerine dayanan ve geleneksel olarak bilinen yaklaşımların her birisi günümüzde E-ticaret firmalarının çevrimiçi online ortam üzerinde hizmet vermesinden ötürü tarihe karışır. Eskiden olduğu gibi herhangi bir ürünü mağazaya gitmeye gerek kalmadan kolay bir biçimde E-ticaret hizmeti sunan web sitesi platformları üzerinden rahatlıkla temin edebilirsiniz.
E-Ticaret sitelerine getirilen KVKK yükümlülüklerinin faydaları ise şu şekilde sıralanabilir;
- Müşterilerin e-ticaret platformları üzerinden almayı ön gördüğü ürünlerin daha hızlı bir biçimde adreslerine ulaştırılabilmesi kolay hale gelir.
- E-ticaret siteleri KVKK yükümlülüklerinin farkına vararak, müşteri kitlesine daha kaliteli bir hizmet sunabilme seçeneğine gitmek zorunda kalmıştır.
- E-ticaret için yasal olarak bildirilen yükümlülükler sayesinde satıcı ile alıcı arasındaki güven ilişkisi kanunlara göre belirlenir.
- Yükümlülük içerisinde belirlenen hususların sunduğu seçeneklerden ötürü, E-ticaret ortamında satışa sürülen ürün ve hizmetlerin takibi daha kolay bir şekilde takip edilebilir hale gelir.
- Memnuniyet açısından hem ürün pazarlamacısı rolü üstlenen e-ticaret sitesi platformu sahibi hoşnut kalırken hem de ürünü satın alma rolünde olan alıcının memnuniyet seviyesi daha fazla yükselir.
- Online ortam içerisinde pazarlanmaya uygun olan ürünler KVKK yükümleri şartları sayesinde uygunluğa denetlenebilir hale gelir.
- Satıcı ile alıcı arasındaki güven ortamı daha sağlam bir biçimde sağlanabilir.
