İş planı firma için pazarlama, finans ve diğer faaliyetler açısından yazılı bir yol haritası ortaya koyar. İş planları, şirketin iç hedefleri için kullanılacağı gibi dış hedefleri için de kullanılabilir. Örneğin, bir şirket bünyesine yatırım çekmek ya da bankalardan kredi almak için bir iş planı kullanılır.
İş planları özellikle yeni işletmeler için son derece faydalıdır. Bu nedenle her şirketin bir iş planı olmalıdır. Hazırlanan planlar, hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını görmek için periyodik olarak takip edilmelidir. Bu doğrultuda da sürekli güncellenmelidir. Faaliyetlerinde değişiklik yapmak isteyen bir işletme için yeni bir iş planı oluşturulur.
İş planı nedir?
İş planı, bir işletmenin hedeflerini tanımladığı ve bu hedeflere nasıl ulaşacağını ayrıntılı olarak açıkladığı yazılı bir belgedir. Diğer bir deyişle, iş planı bir işletmenin kılavuzudur. İşletme için hedeflerin ana hatlarını çizen ve bu hedeflere nasıl ulaşmayı planlandığını anlatan bir yol haritasıdır.
Pek çok insan ve işletme iş planlarını sadece yeni bir iş kurmak ya da banka kredilerine başvurmak için kullanıyor. Ancak iş planları, yeni kredilere veya yeni yatırımlara ihtiyacı olsun ya da olmasın, bir işi yürütmek ve geliştirmek için de hayati önem taşır. Mevcut işletmelerin, dış koşulları değiştikçe ve yeni gelişmeler ortaya çıktıkça güncellediği iş planları olmalıdır.
İş planı hazırlamanın işletmelere bir çok faydası vardır. Bunlar;
- İş planı, sermaye yatırımları, kiralamalar, mali tablolar gibi işinizin temel yapı taşlarıyla ilgili karar verme sürecine ışık tutabilir.
- İyi hazırlanmış bir iş planı işletmenize ait önemli iş önceliklerini belirlemenize yardımcı olur.
- Hedef müşterilerinize ya da pazarlama faaliyetleri yaparken işletmenizi nasıl tanıtacağınızı belirlemenize de yardımcı olabilir.
- Bir bankadan kredi çekerken ya da yatırımcılardan sermaye talep ederken firmanızın geleceğini hazırladığınız iş planı ortaya koyar.
- İş planı, işletmeniz hakkında genel yapıyı ortaya koyar. Bu sayede iş yönetiminizi kolaylaştırır.
- Doğru kullanıldığında ve düzenli olarak yardım alındığında öncelikli işlerinizi yapmanız için size destek sağlar.
İş planına kimler ihtiyaç duyar?
İş planı, işletmeler için çok önemli ve stratejik bir araçtır. İyi bir iş planı, girişimcilerin fikirlerini başarıya ulaştırmak için gerekli adımlara odaklanmalarına yardımcı olmakla kalmaz. Aynı zamanda kısa ve uzun vadeli hedeflere ulaşmalarına da yardımcı olur. Firmanız için bir iş planı kesinlikle gerekli olsa da, bazı insanlar buna ihtiyaç duyduğunu bilmez.
Bazı işletmeler iş planı yazma konusunda isteksizdirler. Çok sayıda işletme iyi bir iş planına sahip olmanın önemli olduğunu kabul etmiştir. Yatırımcılardan veya bankalardan sermaye toplamak istiyorsanız, iyi bir iş planına sahip olmak son derece önemlidir.
İş planı türleri nelerdir?
İş planları dörde ayrılır. Bunlar;
- Başlangıç planı
- Fizibilite planı
- Büyüme planı
- Tek sayfalık plan
Başlangıç planı amacı, yeni bir işi başlatmanın adımlarını ve ayrıntılarını ortaya koymak ve işinizin başarılı olması için geleceği bir bakış açısı sağlamaktır.
Fizibilite planı ise bir iş planından çok bir karar verme planından ibarettir.
Büyüme planı, işinizin yeni bir bölümü için bir başlangıç planı gibidir. Bu plan, yeni girişiminizin açıklamaları, pazar payı, sermaye ihtiyaçları, bütçe analizleri gibi büyüme hakkında kapsamlı ayrıntıları anlatır.
İş konuşması olarak da adlandırılan tek sayfalık plan, işletmenizin bir anlık görüntüsünü sunar.
İş planı nasıl hazırlanır?
İş planı hazırlarken planınızın hitap edeceği hedef kitleyi tanımlayarak başlayabilirsiniz. Yatırımcılar için mi yoksa bir banka için mi hazırlandığını ya da şirket içindeki çalışanlar ve patronlar için mi iş planına ihtiyaç olduğunu belirlemek gerekir.
Hedef kitlenizi tanımlamak, fikirlerinizi önermek ve planınızı yazmak için ihtiyaç duyacağınız dili belirlemenize yardımcı olur. Rakiplerinize karşı öne geçmek ve etkili bir iş planı oluşturmak için aşağıdaki adımları sırasıyla takip edebilirsiniz. İş planı hazırlarken sabırlı olmalı ve hiçbir detayı atlamamalısınız.
1. İşletme yöneticisinin özeti
Planda ilk sırada olsa da işletme yöneticisinin özeti en son yazılabilir. Yönetici özeti, işinizle ilgili tüm hayati bilgileri kısa bir şekilde ortaya koyar. Yönetici özeti genellikle bir sayfa veya daha az yer kaplar. Tüm bilgilere şeye üst düzey bir bakış açısı sunar ve diğer bölümleri özetleyici niteliktedir. Yönetici özeti kısaca işinize genel bir bakış açısıdır.
2. İşletme ve faaliyet geçmişi
Bir iş planında işletme ve faaliyet geçmişi üç unsur içerir. Görev beyanı, tarih ve hedefleri içeren bu kısım iş planınızdaki daha büyük resme ışık tutar. Yatırımcıların şirketinizin amacını bilmelerini sağlar, böylece işletmenizin hedefleri de anlamlı hale gelir. İşletme geçmişinizi yoğun bir şekilde anlatmanıza gerek yok. Bunun yerine, kuruluş tarihi, konum, çalışan sayısı gibi bilgilerin yer aldığı bir paragraf oluşturabilirsiniz.
3. Ürün ve ürünler
Bu bölüm, ürünlerinizin ya da hizmetlerinizin faydalarını, üretim sürecini ve işletmenizin sunduğu ürünlerin rakiplerinizden neden daha iyi olduğunu açıklar. Ürününüzün benzersiz özelliklerini ve müşterilerinize ne gibi getiriler sağladığını bu bölümde anlatabilirsiniz. Ayrıca ürün hakkında herhangi bir patente sahipseniz onu da ekleyebilirsiniz.
4. İşletme yönetimi
İşletmenizi ne kadar iyi bir ekip yönetirse işiniz de o kadar iyi olur. İşletme yönetiminizi belirleyin ve iş fikrinizi gerçekleştirebilecek kabiliyette olduklarını açıklayın. İş planınızın bu bölümünde yönetimdeki çalışanlarınuzmanlık alanlarından ve niteliklerinden bahsedin. Ayrıca şirketinizi büyütmek için işe alım yapmanız gereken kişiler ve size yardımcı olacak uzman kişiler istihdam etmeniz gerekiyorsa onları da not alabilirsiniz.
5. Pazarlama
Bu bölümle pazarlama stratejiniz hakkında bilgiler yer almalıdır. İşletmenizin güçlü yanlarını ve sizi söz konusu pazardaki rekabetten ayıran şeyleri anlatmak için kullanabilirsiniz. Hâlihazırda ne yaptığınızı ve ne yapmayı planladığınızı ve çabalarınızdan ne gibi sonuçlar beklediğinizi anlattığınızdan emin olun. Ürününüzü nasıl pazarlayacağınızı, hangi kanalları kullanacağınızı ve mevcut müşterilerinizi belirtmeyi unutmayın.
6. İmalat ve hizmet süreci
İş planınızın bu bölümünde işletmenize ait ürün ve hizmetleri detaylı bir şekilde anlatmanız gereklidir. Mevcut ve yeni ürünler hakkında bilgiler vermeli, imalatta kullanacağınız üretim kaynaklarınızı ve hammaddeleri açıklamalısınız. Ayrıca ürünlerin kalite kontrol adımlarını ve tedarik zincirini de bu bölümde anlatmalısınız.
8. İşletmenize ait finansal bilgiler
Yeni bir işe başlıyorsanız, işletmenizin henüz mali verileri, mali tabloları ve kapsamlı raporları olmayabilir. Ancak yine de bu bölümde bir bütçe ve mali plan hazırlamanız gereklidir. İyi bir iş planı oluşturmak için gelir tablosu, kar ve zarar tabloları, nakit akışı tabloları ve şirket bilançolarınızın yer aldığından emin olun. Bunlar iş planınız için gerekli işletmenizin finansal bilgileridir.
9. Yaşanabilecek riskler ve getirileri
İşletme sahipleri tarafından iş planlarında sürekli olarak yazılmaktan kaçınılan alanlardan biri de işletmedeki risklerdir. Bu, işinizde herhangi bir risk olduğuna inanmadığınızı gösterir. Risklerinizi anlatmaktan kaçınmamalısınız. Size finansman olacak bir kurum ya da kişiyle iyi bir başlangıç yapmak istiyorsanız bunları göz ardı etmemelisiniz.
Aslında, işinizdeki riskleri göz ardı ederek, size destek olacak kurumun ya da yatırımcının işini çok daha zor hale getirirsiniz. Risklerinizi ya da getirilerinizi anlatırken açık olmalısınız. Bu kısımda samimi bir takınmanız her iki taraf için de güven duygusunu destekleyecektir.
