Sosyal girişimcilik son yıllarda en çok önem kazanan girişim türlerinden biridir. Her ne kadar ortaya çıkış amaçları arasında ticari faaliyetler de yer alsa toplumsal açıdan var olan problemlerin çözüm sürecine dair kaygı duyulan bütün girişim faaliyetleri sosyal girişimcilik şeklinde adlandırılır.
Çevre kirliliğin artış göstermesi, küresel ısınmanın seviyesinin sürekli olarak yükselmesi, doğal afetlerin meydana gelmesi ve ekonomik açıdan yaşanan eşitsizlikler gibi durumların tamamı sosyal girişimcilik faaliyetleri ile bazı kurumların boy göstermesine sebep olmuştur.
Dünyanın maddi ve manevi açıdan daha yaşanılabilir bir hale gelmesi gerektiği neredeyse her girişimin farkında olduğu ve hedeflediği bir durumdur. Peki ‘’Sosyal girişimcilik nedir? Örnekleri ve çeşitleri nelerdir?’’ gibi merak edilen önemli soruların cevapları detaylı bir şekilde yazımızın devamında!
Sosyal girişimcilik nedir?
Bir grup girişimcinin kazanmış oldukları bütçeyi e-ticaret yapmaktan farklı olarak herhangi bir kâr amacı gütmeden, yalnızca toplumsal açıdan fayda oluşturması adına harcadıkları faaliyetlerin tamamı sosyal girişimcilik faaliyetleri kapsamı altındadır.
Ancak yine de sosyal girişimciliğin yalnızca kar elde etmeyi unutarak bütün yatırımların toplumsal yarar hedefi doğrultusunda harcamak olduğunu düşünmek yanlış olur. Sosyal girişimcilik faaliyetlerinin amacı, kar kazanma amacıyla harcama yapan firmaların izlemiş oldukları stratejiyi dayanışma, yardımlaşma ve yarar sağlama duyguları ile bir denge terazisinde birleştirmektir.
Sosyal girişimcilik nasıl ortaya çıkmıştır?
1990’lı yıllar içerisinde gerek akademik hayatta gerekse iş yaşantısında dünya çapında kullanılmaya ve kabul edilmeye başlanan sosyal girişimcilik terimi, çeşitli etmenlerin bir araya gelmesi sonucunda oluşmuştur. Sizler için bu etmenlerin tamamını detayları ile birlikte açıkladık:
Sosyal etki:
Her girişim çeşidinde olduğu gibi sosyal girişimcilik faaliyetlerinin de gerçekleştirilebilmesi için belirli miktarda sermaye gereklidir. Ticari etkinlikleri yapan ve uygulayan firmalar, sosyal sorumluluk projeleri kapsamı altında sosyal girişimcilik eylemleri hazırlar.
Bu noktada sosyal girişim eylemleri için firma bütçesinde ayrılan miktarının firma karlılığı fikrinden ayrı tutularak tamamen toplumsal fayda sağlama amacı ile kullanılması göz önünde bulundurulmalıdır. Sosyal girişim adı altında uygulanan projelerdeki ortak nokta, sosyal etkinin oluşturulması ve kazanılan gelirlerin bu etki alanının yayılması hedefiyle kullanılmasıdır.
Fırsat yaratma:
Bütün insanları ve çevreyi olumsuz şekilde etkileyen bazı durumlara sosyal girişimcilik projeleri kapsamında müdahale edilir ve durum iyileştirilerek toplum yararını sağlayacak konuma getirilir.
Fırsat yaratma başlığının bu noktadaki önemi ise yapılan projelere sürekli olarak toplumdan bazı kişilerin dahil edilmesi doğrultusunda daha geniş bir çevreye yayılmasına yardımcı olmaktan geçer.
Çözüm odaklı düşünme şekli:
Toplumsal faydayı sunmasıyla ön plana çıkan sosyal girişimcilik projeleri, çözüm odaklı bir bakış açısını takip ederek herkes için en yararlı olan sonuçları elde etmeye çalışır.
Doğru çözümlerin üretilebilmesi için çözüm odaklı düşünme şeklinde çevrenin güçlü bir biçimde analiz edilmesi ve fırsatların nasıl değerlendirileceğinin bilinmesi gibi durumları büyük önem arz eder.
Sürdürülebilirlik:
Sosyal girişimcilik faaliyetlerinin tamamı sürdürülebilir olmalıdır. Faaliyetlerin sahip olduğu imkanların gelişmişlik düzeyi ve projenin yaratıcılık seviyesi oldukça fazla olsa dahi eğer ki bir proje sürdürülebilir değilse yeterli olan toplumsal yarara ulaşılamaz.
Bu sebeple sosyal girişimcilik kapsamı altında gerçekleştirilen bütün eylemlerin gereksinim duyuldukça güncellenip iyileştirilerek tekrardan hayata döndürülmelidir.
Sosyal girişimcilik çeşitleri nelerdir?
E-ticaret sitesi açıp kar elde etme fikrini arka planda tutan ve toplumsal yarar oluşturmayı hedefleyen sosyal girişimcilik faaliyetleri, gönüllülük esasına dayanır. Sosyal girişimcilik çeşitleri ise kendi aralarında 3’e ayrılır. Bu çeşitleri detaylarıyla birlikte sizler için açıkladık:
Kar amacı güden sosyal girişimcilik faaliyetleri:
Belirli bir oranda kar kazanmayı amaçlayan ve toplumsal açıdan olumsuz karşılanan herhangi bir problemi iyileştirip geliştirerek topluma faydalı bir şekilde kazandırmayı hedefleyen sosyal girişimcilik faaliyetlerinden bir tanesidir.
Ancak yine de bu faaliyetler için birincil amaç kar elde etmek değildir. Karlılık seviyesinin düşünüldüğü bu faaliyetlerde kâr payı aracılığıyla projelerin ayakta durabileceği ve böylelikle daha fazla kişiye ulaşabileceği inancı vardır.
Kar amacı gütmeyen sosyal girişimcilik faaliyetleri:
Bu faaliyetlerin asıl amacı piyasada henüz yer almayan ama toplumun gereksinimleri arasında bulunan bir hizmetin ya da ürünün toplum refahını üst seviyeye taşınmasıdır.
Kamu kurumları ya da özel sektör tarafından maddi anlamda desteklenerek ayakta kalmayı başaran bu faaliyetler, fon gelirleri sayesinde de devamlılığı beraberinde getirir.
Hibrit sosyal girişimcilik faaliyetleri:
Hibrit adı ile bilinen bu tür sosyal girişimcilik faaliyetleri, gelir ve gider miktarları arasındaki dengenin oluşmasından sonra ortaya çıkan ürünlerin veya hizmetlerin halka sunulması karşılığında para alınması ile yürütülür.
Bu aşamada elde edilen kazanç ise yine toplum yararı ön planda tutularak bu faaliyetlerin devamlılığın sürdürülebilmesi amacı ile kullanılır.
Sosyal girişimciliğin önemi nedir?
- Toplumda bir gereksinim halinde bulunan ihtiyaçlara geri dönüş yaparak toplum refahını yükseltir.
- Ortaya çıkan toplum ve çevre düzeninin daha sürdürülebilir olması için çeşitli katkılarda bulunur.
- Ekolojik anlamda duyarlılığın artmasını ve böylelikle çevreye karşı daha dikkatli davranılarak doğal kaynakların etkin bir şekilde tüketilmesini sağlar.
- Yalnızca içerisinde bulunan zaman diliminin değil, geleceğin de daha konforlu bir şekilde yaşanabilmesi için projeler tasarlar.
- Firmaların imaj ve itibar değerlerini güçlendirerek müşteri kitlesinin gözünde daha dikkat çekici bir konuma ulaşmalarına yardımcı olur.
- Daha yaşanılabilir bir dünyanın yaratılabilmesi için kar amacı gütmenin ve maddiyatın çok da ön planda olmaması gerektiğini kanıtlar nitelikte faaliyetler sunar.
Sosyal girişimcilik örnekleri nelerdir?
Topluma dokunan faydaları ile herkese ilham verecek nitelikte olan sosyal girişimcilik faaliyetleri arasından birkaç tanesini sizler ile paylaştık:
TOMS: ‘’One-For-One’’ kampanyası ile adını dünya çapında duyurmayı başarmış olan bu sosyal girişimcilik projesi, firmadan bir çift ayakkabı satın alan her kişi adına ihtiyacı olan yoksul bir çocuğa ayakkabı verilmesi şeklinde yürütülmektedir.
LUSH: Ünlü bir kozmetik şirketi olarak bilinen Lush firması, çevreye karşı duyarlı olmayı temelinde tutan bir firmadır. Bu düşünce doğrultusunda ise bu firma, bütün ürünlerini ambalaj ile paketlemeden satışa sunar. Ayrıca bu firma, doğa ve çevre için yapılan projelere de maddi anlamda destek olması ile ünlenmiştir.
UNITED BY BLUE: Bir çeşit dış giyim mağazası olan United by Blue, diğer firmalara oranla çevre bilincini göz önünde bulundurur. Satılan her bir ürün için deniz ve okyanus kenarlarından bir kilo ağırlığında çöp toplanması gerektiğini müşteri kitlesine sunar. Bu kampanyanın kurulduğu günden beri toplamda 45 bin tonun üzerinde çöp temizlenmiştir.
